Ymchwilwyr PDC yn datblygu batris bioddiraddadwy, diogel i’r corff, i bweru dyfeisiau meddygol y dyfodol

Mae ymchwilwyr ym Mhrifysgol De Cymru (PDC) yn gweithio i ddatblygu batris y gellir eu rhoi y tu mewn i gorff dynol ac sydd yn gallu toddi'n ddiogel pan fydd eu holl wefr wedi cael ei defnyddio.

Byddai’r dechnoleg fewnblaniad hon yn hynod denau ac yn ymestynnol fel y gall symud yn naturiol gyda’r corff, ac yn gydnaws yn fiolegol - gan olygu bod y deunydd batri yn ddiwenwyn, ac, mewn rhai achosion, yn fioddiraddadwy.

Byddai’n defnyddio cemegau diogel hefyd, megis sodiwm a chalsiwm, nad ydynt yn niweidio’r corff – yn lle lithiwm, sy’n cael ei ddefnyddio’n eang mewn batris ond gall fod yn wenwynig i bobl. Ar ôl cael eu defnyddio, byddai’r batris hyn hefyd yn toddi’n ddiogel, gan ddileu’r angen am eu tynnu allan yn llawfeddygol.

Mae'r prosiect ymchwil yn cael ei gyfarwyddo gan Dr Hammad Nazir, sy'n arwain Datrysiadau Storio Ynni Clyfar yn USW, thema o fewn y Grŵp Ymchwil ac Arloesi Peirianneg, ochr yn ochr â'r ymgeisydd PhD Abdullah Hakimuddin a'r myfyriwr Meistr Darren Haines.

“Mae’r tîm ymchwil yn, llythrennol, ceisio pweru dyfodol gofal iechyd,” meddai Dr Nazir.

“Mae teclynnau meddygol modern y gellir eu gwisgo – o fonitorau calon i reolyddion inswlin – yn datblygu’n gyflym, ond mae’r ffynonellau pŵer y maent yn dibynnu arnynt yn parhau i fod yn hen ffasiwn – maent yn swmpus, yn anhyblyg, ac nid ydynt bob amser yn ddiogel i’r corff dynol. Mae’r tîm ymchwil yn newid y naratif hwnnw.”

Mae’r tîm ar hyn o bryd yng ngham archwilio’r prosiect, sy’n cynnwys astudio ymddygiad deunyddiau batri mewn amgylcheddau biolegol, yn enwedig eu cydnawsedd biolegol a’u gallu i fod yn fioddiraddadwy.

“Mae hyn yn cynnwys ymchwilio i gemegau amgen megis sodiwm a chalsiwm, sydd yn naturiol yn y corff ac yn llai risg na batris traddodiadol sy’n seiliedig ar lithiwm,” meddai Dr Nazir.

“Ochr yn ochr â hyn, rydym yn cynllunio ac yn modelu dyluniadau batri sy’n denau, yn ymestynnol, ac yn gallu toddi’n ddiogel ar ôl eu defnyddio.”

Ychwanegodd Dr Nazir fod y tîm wedi nodi sawl cysyniad dylunio addawol, megis systemau sy'n seiliedig ar hydroleg a sinc-dŵr halen, sy'n cynnig manteision damcaniaethol o ran diogelwch, hyblygrwydd a diraddio naturiol.

“Er nad dyfeisiau gweithredol ydy’r rhain eto, maent yn cynrychioli cyfeiriadau dylunio allweddol yr ydym yn anelu at eu dilysu drwy arbrofion deunyddiau a symleiddiadau yn y labordy,” ychwanegodd.

Dywedodd Dr Nazir nad oes treialon dynol ar y gweill ar hyn o bryd, tra bo’r tîm yn rhoi blaenoriaeth i ymchwil i’r deunyddiau, eiddo mecanyddol, a diogelwch unrhyw ddyluniadau.

“Bydd gwerthusiadau cyn-glinigol, gan gynnwys profi cydnawsedd biolegol yn y labordy a chreu prototeipiau o’r ddyfais, yn llywio’r camau nesaf cyn ystyried unrhyw lwybr clinigol,” meddai, gan ychwanegu, “Nid arloesodd ar gyfer y labordy yn unig yw hwn – mae’n cael effaith go iawn ar gleifion y dyfodol.

“Dychmygwch fyd lle mae mewnblaniad calon yn pweru ei hun yn ddiogel, neu fod synhwyrydd iechyd y gellir ei wisgo yn bioddiraddio unwaith mae ei waith wedi’i gwblhau.”