Hanesion Graddio: "Dyw hi byth yn rhy hwyr i newid gyrfa a dilyn eich calon”

Efallai ei fod wedi cymryd mwy na dau ddegawd a newid mewn gyrfa, ond mae darlithydd ym Mhrifysgol De Cymru (PDC), Matt Hutt, wedi cyflawni ei PhD o'r diwedd – ac fe ddywed nad yw hi byth yn rhy hwyr i ddilyn eich calon.

Bellach yn Uwch Ddarlithydd mewn Dysgu Proffesiynol: Addysg, Arwain a Rheoli, yn yr Ysgol Addysg, Blynyddoedd Cynnar a Gwaith Cymdeithasol, bu Matt yn gweithio ym maes arwain ysgolion gynt, a phenderfynodd symud i'r byd academaidd i ganolbwyntio ar ei ddiddordebau ymchwil.

"Dechreuais i feddwl gyntaf am wneud PhD yn 22 oed ar ôl fy MA cyntaf," dywedodd.

"Bu’n ddyhead tawel gen i tan fo amgylchiadau’n iawn, ac fe'i dechreuais o'r diwedd yn 46 oed.  Mae’n dangos am wn i nad yw hi byth yn rhy hwyr i ailafael mewn breuddwyd!

"Roedd ysgrifennu 100,000 o eiriau ar un pwnc penodol yn brofiad pleserus iawn, ac rwy'n falch fy mod wedi gwneud yr ymrwymiad meddyliol i fi fy hun bedair blynedd yn ôl. Wedi dweud hyn, doedd e erioed yn teimlo’n feichus nac yn llethol.  Mae’n fater o wneud yr hyn sy’n iawn pan fo’n teimlo’n iawn!”

Mae PhD Matt yn ystyried y ffyrdd y mae canfyddiadau o ymddiriedaeth, ymreolaeth ac atebolrwydd yn cydblethu mewn addysg uwchradd yn ne Cymru, a bydd yn derbyn y radd cyn bo hir.  Mae'n defnyddio naratifau ymarferwyr addysg ynghylch ymddiriedaeth, atebolrwydd ac ymreolaeth broffesiynol i astudio realiti canfyddedig prosesau gwella ysgolion.

"Rhoddodd y PhD gyfle i fi ehangu fy meddwl ar bwnc penodol o ddiddordeb proffesiynol ac academaidd, a rhoddodd gyfle gwych i fi feddwl am un pwnc penodol yn fanwl ac yn drylwyr iawn," meddai Matt.

"Dechreuodd y cyfnod cloi fis wedi i fi gyflwyno’r gwaith. Roedd hyn yn golygu ymarfer y viva ar-lein, a bu hynny’n ddefnyddiol iawn. Ar-lein y cafodd y viva go iawn ei wneud hefyd, a gweithiodd hynny’n dda iawn.

"Rwy'n credu bod unrhyw gyfarfod ar-lein yn blino rhywun mwy nag y mae cyfarfod yn y byd go iawn, ac felly mae'n debyg bod viva dwy awr ar-lein yn fwy dwys na viva wyneb yn wyneb dwy awr.  Yn hynny o beth, roeddwn i’n arbennig o falch fy mod wedi ymarfer y viva (ar-lein) fis ynghynt. Bu modd i fi recordio’r ymarfer, ei wylio'n ôl ac fe wnes i nodiadau ar sut roeddwn i wedi ateb cwestiynau, a lle'r oeddwn am addasu/ychwanegu at fy ymatebion.

"Yn amlwg nid yr un cwestiynau yn union gafodd eu gofyn yn yr un go iawn, ond rwy'n credu bod y nodiadau a’r gallu i wylio’r ymarfer ambell dro wedi talu ar ei ganfed.  Dydych chi ddim yn cael y ciwiau rhyngbersonol yn llawn mewn viva ar-lein, felly rwy'n credu ei bod hi wedi bod yn bwysig iawn i fi deimlo'n gwbl barod cyn dechrau. Roedd yr ymarfer ar-lein, a drefnwyd gan fy ngoruchwylwyr, yn allweddol!

"Rwy'n falch fy mod wedi cwblhau’r PhD ac rwy'n hapus gyda chanfyddiadau’r ymchwil a'r ffordd y cawson nhw eu cofnodi.  Mae bod wedi ei orffen yn creu teimlad o foddhad, ac rwy'n edrych nawr at gyhoeddi rhai elfennau ohono gobeithio.  Mae wedi rhoi llwyfan gadarn i fi a sylfaen ar gyfer cymryd rhan mewn projectau ymchwil cydweithredol."