Wythnos Anabledd Dysgu 2021: Proffil Iechyd Unwaith i Gymru yn y fan a'r lle

Yn ystod wythnos Anabledd Dysgu y llynedd, rhoesom gyhoeddusrwydd i broffil iechyd Unwaith i Gymru, teclyn y gwnaeth ymchwilwyr ym Mhrifysgol De Cymru (PDC) helpu i'w ddatblygu, i gefnogi pobl ag anabledd dysgu yng Nghymru.

Gweithiodd academyddion anabledd dysgu, yr Athro Ruth Northway, Stacey Rees, a Dr Edward Oloidi gyda Gwelliant Cymru - rhan o Iechyd Cyhoeddus Cymru - i lunio'r proffil iechyd.

Mae'n darparu dogfen wedi'i phersonoli i bobl ag anabledd dysgu sy'n darparu proffil iechyd unigol i'w gymryd i apwyntiadau a derbyniadau brys. Yna gall darparwyr gofal iechyd ddefnyddio'r wybodaeth allweddol hon i ddarparu gofal iechyd diogel sy'n canolbwyntio ar yr unigolyn.

Flwyddyn yn ddiweddarach, mae'r proffil yn cael ei weithredu ledled Cymru.

Mae Sarah Wildblood yn Nyrs Staff ar ward seiciatryddol yn Ysbyty Llys Llanarth. Meddai: “Fe’n cyflwynwyd i broffiliau Unwaith i Gymru gan fyfyriwr PDC pan gawsant eu lansio. Digwyddodd hyn gyd-fynd â’n gwaith llunio ffolderi newydd o wybodaeth hanfodol y gellid eu cymryd gyda'n cleifion mewn sefyllfaoedd brys.

“Mae gan ein cleifion gyflyrau iechyd meddwl, ochr yn ochr ag anableddau dysgu, ac yn aml mae ganddyn nhw gyflyrau iechyd corfforol eraill all gael eu hanwybyddu. Roeddem yn arfer defnyddio'r Pasbortau Iechyd, ond anaml y cawsant eu diweddaru ac nid oeddent yn hygyrch i'r holl staff.

“Gall cleifion fynd â’r proffiliau iechyd newydd i’w hapwyntiadau meddyg teulu yn bersonol neu ar-lein. Fodd bynnag, efallai na fydd y meddyg teulu a’r staff ategol yn adnabod y claf yn dda, yn anymwybodol o’r hanes meddygol llawn, neu efallai na fydd y claf ei hun yn gallu egluro.”

Mae Sarah, myfyriwr graddedig PDC ei hun, a’i chydweithwyr, wedi cael llwyddiant mawr gyda'r proffil iechyd:

“Cafwyd adborth cadarnhaol, gan gynnwys eu bod yn fwy cryno a phriodol, o gymharu â dogfennau eraill rydyn ni wedi’u defnyddio. Mae staff a chleifion hefyd wedi hoffi eu bod yn weledol fel dogfennau eraill hawdd eu darllen y mae ein cleifion wedi arfer â nhw. Rydym yn annog ein cleifion i fod yn rhan o gyd-gynhyrchu'r proffiliau ac mae llawer ohonynt wedi mwynhau cael cyfle i berchnogi hyn.

“Yn ogystal â chael eu defnyddio mewn argyfwng, mae’r proffiliau hefyd yn caniatáu mynediad cyflym a hawdd at wybodaeth hanfodol am ein cleifion ar gyfer staff newydd neu anghyfarwydd, sydd mor bwysig mewn ysbyty mor fawr. Mae'r proffil iechyd yn ychwanegiad pwysig i'r ffeil hon gan ei fod yn aml yn faes sy'n cael ei anwybyddu mewn darpariaeth ddiogel iechyd meddwl/anabledd dysgu pan fydd y ffocws yn aml ac yn ddealladwy ar risgiau.

“Rwyf hefyd yn gweld y proffiliau yn ddefnyddiol i nyrsys gofal sylfaenol wrth dderbyn cleifion newydd, maent yn ddigon cryno i gael eu cynnwys yn yr asesiad cychwynnol wrth gyrraedd y ward, gan roi trosolwg cyflym o statws iechyd y claf.”

Dywedodd yr Athro Ruth Northway: “Gall pobl ag anableddau dysgu brofi llawer o rwystrau rhag cyrchu gofal iechyd amserol, diogel a phriodol. Mae'n wych gweld ein hymchwil yn llywio datblygiad a gweithrediad y proffil iechyd a chlywed ei fod yn cael effaith gadarnhaol wrth leihau rhwystrau o'r fath.

Dywedodd Paula Phillips, Uwch Reolwr Gwella yn Gwelliant Cymru: “Mae cydweithredu â PDC wedi bod yn hollbwysig wrth allu darparu dull sy’n seiliedig ar dystiolaeth, wedi’i gyd-gynhyrchu ac sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn i fynd i’r afael â maes diogelwch cleifion arwyddocaol i bobl ag anabledd dysgu yng Nghymru.”