PDC yn gweithio gyda Happy Café sy'n cefnogi lles cymunedol

Mae Prifysgol De Cymru (PDC) yn cefnogi gwaith canolfan gymunedol, sy'n trawsnewid y gefnogaeth ar gyfer iechyd meddwl a lles mewn pentref yn Ne Cymru.

Wedi'i leoli yng Nghanolfan Gymunedol Aber-big, cafodd Happy Café, ei sefydlu yn 2019 fel gofod cymdeithasol i frwydro yn erbyn unigrwydd. Mae wedi datblygu i fod yn ganolfan hanfodol i'r rhai sy'n cael trafferth gyda'u hiechyd meddwl. Gan gydnabod y galw cynyddol am gymorth proffesiynol, mae darparwyr gofal iechyd lleol wedi bod yn presgripsiynu'r Caffi yn gymdeithasol fel adnodd i unigolion mewn angen. Fodd bynnag, wrth i raddfa a difrifoldeb pryderon iechyd meddwl gynyddu, felly hefyd mae'r angen am gymorth mwy strwythuredig.

Amlygodd Swyddog Ymgysylltu Cymunedol Linc Cymru, Suzy Bowers, ymrwymiad hirsefydlog y sefydliad i gefnogi Happy Café. "Mae Pat Tovey, sy'n rhedeg y caffi, yn denant Linc Cymru, a phan gymerodd hi drosodd y Ganolfan Gymunedol, gofynnodd i ni beth allen ni ei wneud i helpu," eglurodd. "Fe wnaethon ni sicrhau cyllid ar gyfer cegin newydd i sicrhau bod modd gweini bwyd yn ddiogel, ac fe wnaethon ni hefyd helpu i osod paneli solar i leihau costau gwresogi a chadw'r lle ar agor i'r gymuned."

Gan adeiladu ar hyn, mae tîm Astudiaethau Therapiwtig PDC, dan arweiniad Anna Playle, wedi cyflwyno cyfres o weithdai arloesol gyda'r nod o wella mynediad at therapïau seicolegol. Daeth y sesiwn gyntaf ag aelodau o'r gymuned Happy Café at ei gilydd i archwilio eu profiadau gydag iechyd meddwl trwy greadigrwydd.  

Dywedodd Anna: "Y llynedd, cynhaliwyd digwyddiad gyda 28 o arbenigwyr o bob rhan o Gymru, gan gynnwys gweithwyr iechyd meddwl proffesiynol, sefydliadau elusennol, a phobl sydd â phrofiad o lygad y ffynnon. Nod y digwyddiad oedd gwella mynediad at wasanaethau iechyd meddwl ar gyfer grwpiau ymylol a heb gynrychiolaeth ddigonol. Un o'r blaenoriaethau a nodwyd oedd ymhelaethu ar lais y gymuned drwy weithio gyda phobl yn y cymunedau. Felly, drwy ein partneriaeth â Linc Cymru, cawsom ein cyflwyno i Happy Café.

"Ein nod yw creu gofod cynhwysol lle mae pobl yn teimlo'n gyfforddus yn mynegi eu meddyliau a'u hemosiynau mewn ffyrdd sy'n mynd y tu hwnt i gyfathrebu llafar traddodiadol. Mae defnyddio dulliau creadigol, ymarferol yn caniatáu i unigolion fynegi teimladau a phrofiadau haniaethol, gan ein helpu i ddeall eu hanghenion a sut y gallwn eu cefnogi'n well.

"Mae'r bartneriaeth hon yn tynnu sylw at bŵer datrysiadau sy'n cael eu gyrru gan y gymuned wrth fynd i'r afael â materion cymdeithasol dybryd, gan ddangos, pan fydd prifysgolion, cymdeithasau tai a sefydliadau lleol yn dod at ei gilydd, y gallant greu newid ystyrlon ym mywydau pobl."

Dywedodd cyfranogwr un o’r gweithdai, sy'n gofalu am aelodau'r teulu: "Mae Happy Café yn rhoi cyfle i mi siarad ag eraill sydd hefyd yn ei chael hi'n anodd. Rwy'n rhoi llawer o gefnogaeth emosiynol i fy nheulu felly mae'n braf dod yma a theimlo cefnogaeth a pheidio â theimlo cywilydd nac yn euog am siarad am sut rwy'n teimlo."

Mae'r gweithdy yn ffurfio cam cyntaf prosiect parhaus sydd wedi'i gynllunio i ddarparu ymgysylltiad parhaus ac ystyrlon. Bydd adborth a gesglir gan gyfranogwyr yn llywio gweithdai'r dyfodol, gan ganolbwyntio ar gofnodi pryderon allweddol, megis rhestrau aros hir, rhwystrau hygyrchedd, a diffyg buddsoddiad canfyddedig mewn lles cymunedol, a fydd yn cael ei drosglwyddo i sefydliadau perthnasol.

Yn ogystal ag ymgysylltu uniongyrchol â'r gymuned, mae Anna yn bwriadu integreiddio mewnwelediadau o'r fenter hon i addysgu. "Bydd canfyddiadau'r gweithdai hyn yn cael eu defnyddio i ddatblygu dysgu i'n myfyrwyr," meddai. "Byddwn hefyd yn gosod myfyrwyr yn Happy Café i weithio gyda'r gymuned yn uniongyrchol, gan bontio'r bwlch rhwng addysg ac effaith y byd go iawn ymhellach."