grant gwerth £80k i wella mynediad at ddogfennau cadwraeth mewn sefydliadau fel orielau, llyfrgelloedd, archifdai ac amgueddfeydd

Mae Prifysgol De Cymru (PDC) ymysg nifer o bartneriaid academaidd a diwydiannol yn y Deyrnas Unedig a’r Unol Daleithiau sydd wedi cael cyfanswm o £80K mewn arian grant gan Gyngor Ymchwil y Celfyddydau a'r Dyniaethau, fel rhan o waith Ymchwil ac Arloesi yn y DU.

Bydd y grant gan Gyngor Ymchwil y Celfyddydau a’r Dyniaethau yn cefnogi ail gam y prosiect Data Cadwraeth Cysylltiedig (LCD), a fydd yn edrych ar wella mynediad at ddogfennau cadwraeth mewn sefydliadau fel orielau, llyfrgelloedd, archifdai ac amgueddfeydd.   

Dywedodd Ceri Binding, o Grŵp Ymchwil Hypergyfryngau PDC: “Mae cadwraethwyr yn y sefydliadau hyn yn ymchwilio i gyflwr gwrthrychau wedi eu curadu, gan eu trin a'u diogelu. Cyfunir yr arsylwadau a gofnodir, ynghyd â thystiolaeth a chasgliadau am hanes pob gwrthrych, ag adnoddau eraill fel testunau hanesyddol.   

“Un o'r problemau yw bod setiau data o wahanol ffynonellau yn anochel yn defnyddio gwahanol eiriau i ddisgrifio’r un pethau, sy’n rhwystro croes-chwilio effeithiol. Bydd ein hymchwil yn ceisio defnyddio geirfaoedd cyffredin, a’r rheini wedi’u rheoli, i ddatrys problemau fel hyn.”  

Nid yn unig y bydd y prosiectau’n gwneud cyfraniad hanfodol at waith cadwraeth, maen nhw hefyd yn bwysig ar gyfer ymchwil a dehongli, yn enwedig pan fydd y dystiolaeth faterol yn gwrthddweud yr hanes.  

“Bydd y prosiect hwn yn helpu i wella a chysoni arferion rhyngwladol wrth ddogfennu gwaith cadwraeth ac yn ehangu mynediad at y dogfennau drwy gyhoeddi ar-lein,” ychwanegodd Mr Binding.  

“Bydd hyn o fudd sylweddol i ymchwilwyr hanesyddol, gweithwyr treftadaeth proffesiynol, ac yn y pen draw, y cyhoedd a chenedlaethau’r dyfodol, drwy greu gwell cyd-ddealltwriaeth o hanes gwrthrychau sy’n cael eu curadu a'u cadw.”

Yn ystod yr ugain mlynedd ddiwethaf, mae Grŵp Ymchwil Hypergyfryngau PDC wedi cynnal cyfres o brosiectau sydd â chysylltiad thematig yn y maes treftadaeth ddiwylliannol, a’r rheini’n ymwneud â defnyddio geirfaoedd sydd wedi’i rheoli. Mae rhagor o wybodaeth am waith y grŵp fan hyn