Hanesion Graddio | Myfyriwr Graddedig Dyslecsig yn ysgrifennu Llyfr Llesiant

Mae Canolfan Gynadledda Ryngwladol Cymru yng Nghasnewydd unwaith eto wedi gweld miloedd o’n graddedigion yn croesi’r llwyfan yn eu cap a’u gŵn. I ddathlu, rydym yn rhannu storïau rhai o’n myfyrwyr ysbrydoledig.

Mae Jess James, gofalwr ifanc, yn graddio yr wythnos hon o Brifysgol De Cymru (PDC) gyda BA (Anrh) mewn Celfyddydau Creadigol a Therapiwtig.

Yn byw yn Nhrefelin yn Aberdâr, mae Jess yn gofalu am ei mam sydd â phroblemau anadlu ers dal niwmonia dro ar ôl tro. Mae wedi bod yn her iddi jyglo ei chyfrifoldebau gartref gyda’i hastudiaethau, ond rhoddodd ei hangerdd am gelf ac ystyriaeth tuag at eraill y cymhelliant yr oedd ei angen arni.

“Yn 2014, bu farw fy nhad yn sydyn, ac yn fuan wedyn bu farw fy nhaid a mam-gu hefyd. Defnyddiais gelf fel mecanwaith ymdopi, fel ffordd o brosesu fy nheimladau,” meddai.

“Roeddwn i bob amser yn mwynhau celf yn yr ysgol ac yna pan ddysgais am therapi celf, ac y gellir ei ddefnyddio i helpu pobl, roedd gen i ddiddordeb ar unwaith.”

“Es i Ddiwrnod Agored yn PDC a chefais fy ysbrydoli gan un o’r darlithwyr, a oedd yn arddangos gweithio gyda chlai fel gweithgaredd ystyriol, ac fe wnaeth hyn fy nhynnu i mewn gan fod gen i ddiddordeb mawr mewn iechyd meddwl a lles.”

Tra roedd Jess yn astudio yn PDC, cafodd ddiagnosis o ddyslecsia. Meddai: “Wrth i mi frwydro gydag ysgrifennu, roeddwn i mor hapus i ddod o hyd i’r cwrs hwn lle gallaf ddefnyddio fy sgiliau creadigol i gefnogi pobl.

“Rwyf wedi cael diagnosis o ddyslecsia, ac rwy’n cael fy ystyried ar gyfer dyspracsia ac awtistiaeth. Yn anffodus, ni chafodd y rhain eu codi yn yr ysgol. Cefais fy ystyried fel y myfyriwr diog nad oedd yn gallu trafferthu dysgu sillafu, neu cefais fy labelu’n ‘fabi bach’ pan ges i fy llethu.

“Er fy mod yn hoff iawn o gelf, roedd celf yn gyfyngedig yn yr ysgol - roedd rheolau i'w dilyn. Pan ddechreuais ar y radd yn PDC, doedd gen i ddim syniad bod cymaint o lwybrau artistig. Roedd y cwrs yn fy ngalluogi i archwilio fy syniadau fel artist ac fel ymarferwr.”

Mae Jess yn defnyddio dulliau traddodiadol ond creu gwaith celf yn ddigidol yw ei ffefryn. Mae hi wedi ysgrifennu a darlunio llyfr iechyd a lles y mae'n bwriadu ei gyhoeddi.

Meddai: “Bu llawer o ddiddordeb yn fy llyfr. Mae’n ymwneud ag ‘angenfilod lles’ - creaduriaid rhyfedd sy’n cael eu denu at emosiynau cadarnhaol gan fodau dynol yn gwneud eu hoff weithgareddau. Y syniad yw codi ymwybyddiaeth am ddefnyddio gweithgareddau llawen ar gyfer hunanofal a hybu iechyd meddwl, mewn ffordd ysgafn.

“Mae rhai pobl yn cael trafferth deall y cysyniad o hunanofal. Mae’n ymwneud â phwysigrwydd cerfio amser i wneud gweithgareddau sydd ar eich cyfer chi. Yn fy achos i, chwarae gemau fideo neu newyddiadura fyddai hynny.”

Pan fydd Jess yn cerdded ar draws y llwyfan i gasglu ei gradd, bydd yn foment falch iddi hi a’i theulu.

“Ar ôl y Diwrnod Agored yn PDC, fe gyrhaeddon ni’r car drachefn, troais at fy mrawd mawr a gofyn iddo ‘wyt ti’n meddwl fy mod i’n ddigon da i fod ar y cwrs hwn?’. Dywedodd, ‘wrth gwrs dy fod di!’.

“A nawr rydw i wedi ei wneud ac rydw i eisiau gwneud mwy. Rwyf am astudio ar gyfer gradd Meistr nesaf.”